Kiedy po raz pierwszy zgłaszamy się do psychoterapeuty często oczekujemy, że pomoc otrzymamy już na pierwszym spotkaniu. Warunkiem skutecznej terapii poznawczo-behawioralnej jest odpowiednie przygotowanie, dlatego też zanim rozpocznie się właściwa praca terapeutyczna, odbywają się sesje diagnostyczne, zwane również konsultacjami.
Celem konsultacji jest dokładne zdefiniowanie problemów, z jakimi się zgłaszasz, doprecyzowanie nasilenia oraz czasu ich trwania, a także zrozumienie ich pochodzenia. Podczas sesji diagnostycznych terapeuta oceni czy będzie w stanie udzielić Ci pomocy, czy ta konkretna terapia jest dla Ciebie najbardziej odpowiednia.  Z drugiej strony psychoterapeuta przedstawi Ci podstawowe informacje na temat terapii poznawczo-behawioralnej oraz oczekiwań wobec Ciebie, dotyczących częstotliwości spotkań, sposobu ich odwoływania, kontaktu poza nimi, wyzwań terapeutycznych itp.. Dzięki temu, już na etapie sesji diagnostycznych możesz zdecydować czy taka forma pracy Tobie odpowiada. Konsultacje, to czas na jasne określenie oczekiwań.  Konsultacje mają także na celu stworzenie tak zwanej konceptualizacji, czyli sformułowanie twoich problemów w języku podejścia poznawczo-behawioralnego, którym będziecie się posługiwać przez okres trwania terapii. Konceptualizacja, to innymi słowy wyjaśnienie, dlaczego twoje problemy pojawiły/nasiliły się w tym konkretnym momencie, oraz jakie wydarzenia przeszłe i teraźniejsze wpłynęły na ich powstanie. Pamiętaj konceptualizacje tworzysz wspólnie z terapeutą! Sfinalizowaniem sesji diagnostycznych jest sformułowanie listy problemów i celów, następnie ustalenie kolejności pracy, od tych celów, które są dla Ciebie najpilniejsze po te mniej istotne.

Terapeuta poinformuje Cię o swoich hipotezach, może również nazwać twoje problemy, używając języka medycznego np. używając pojęć typu depresja, fobia społeczna itp.. Przedstawi Ci plan leczenia oraz wstępnie określi czas jego trwania. Dlaczego wstępnie? Ponieważ terapeuta może poinformować Cię, ile zwykle zajmuje praca nad określonym problemem, jednak każdy z nas jest inny i wiele różnych czynników może wpłynąć na przebieg pracy terapeutycznej. Pamiętaj, że bardzo dużo zależy od Twojej motywacji. Konsultacje służą także określeniu, czy wskazane jest dodatkowe leczenie lub włączenie farmakoterapii, czyli leków.  Sesje diagnostyczne trwają zwykle między 3 a 6 spotkań po 50 minut, czasem terapeuci umawiają się na dłuższe spotkania konsultacyjne, np. 100 minutowe. Wynika to wyłącznie z preferencji klienta oraz terapeuty, a także testów psychologicznych, których używa (jeśli używa). 

Czego możesz spodziewać się na pierwszych spotkaniach z terapeutą poznawczo-behawioralnym?
Terapeuta będzie pytał, zarówno o twoje aktualne funkcjonowanie, jak i przeszłe doświadczenia. Możesz spodziewać się pytań dotyczących dzieciństwa, okresu szkolnego, a także twoich bliskich. Mogą paść pytania odnośnie pracy, spędzania wolnego czasu czy przebytych chorób. Niektóre mogą wydawać Ci się pozornie nieistotne, jednak dla terapeuty mogą one wnosić wiele ważnych treści.
Terapeuta może podczas konsultacji wykorzystywać różne narzędzia diagnostyczne, takie jak testy psychologiczne lub mocno sformalizowany wywiad, na który udzielane będą odpowiedzi typu „tak” lub „nie”. Niektóre testy/ skale mogą pojawiać się wielokrotnie, również podczas trwania terapii np. te dotyczące Twojego samopoczucia czy natężenia lęku. Dzięki nim będziecie mogli wspólnie z terapeutą monitorować nasilenie depresji czy lęku. Może się tak zdarzyć, że terapeuta poprosi Cię o napisanie tak zwanego życiorysu, czyli o opisanie najważniejszych wydarzeń w życiu oraz opisanie relacji z ważnymi osobami. Taka forma „opowiadania o sobie” może usprawnić przebieg konsultacji- dzięki niej, terapeuta między konsultacjami będzie mógł zapoznać się z treścią twojego życiorysu i ewentualnie dopytać o kwestie najważniejsze lub niejasne.

Jeśli zgłaszasz się po wcześniejszej diagnozie od psychiatry bądź innego psychologa, także niezbędne jest przeprowadzenie konsultacji. Terapeuta może poprosić Cię o możliwość skontaktowania się z Twoim lekarzem, wcześniejszym psychologiem, aby dowiedzieć się jak najwięcej o twoich dolegliwościach. Cennych informacji mogą również udzielić twoi bliscy, stąd podczas konsultacji terapeuta czasem proponuje, aby ktoś z bliskich wziął w niej udział. Oczywiście decyzja będzie należała do Ciebie.

Jak możesz przygotować się na konsultacje?

Przede wszystkim możesz zabrać ze sobą dokumentację od wcześniejszego psychologa/psychiatry oraz lekarzy innej specjalności, które mogą wnieść ważne informacje na temat twoich dolegliwości. Najważniejsze jest jednak Twoje nastawienie- postaraj się szczerze odpowiadać na zadawane przez terapeutę pytania oraz mów o swoich obawach i oczekiwaniach. Szczerość stanowi najlepszy fundament dla przyszłej pracy terapeutycznej. Zapewne będę kwestie o których będzie Ci trudno mówić  na etapie konsultacji i to także jest ok, być może z czasem, kiedy będziesz gotowa/y przyjdzie moment żeby o nich porozmawiać. 
 
Literatura:
Beck, J. (2012). Terapia Poznawczo-Behawioralna. Kraków: WUJ
Popiel, A., Pragłowska, E. (2008). Psychoterapia Poznawczo-Behawioralna. Warszawa: Wydawnictwo Paradygmat
 
Wszystkie treści przedstawione na naszym blogu mają charakter psychoedukacyjny i nie mogą zastąpić porady psychologicznej/psychoterapeutycznej.